Tüp Bebek Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

Tüp bebek tedavi sürecinde hasta her zaman tedavinin merkezinde yer alır. Tedavi sürecinde hastanın ilaçlarını doğru şekilde kullanması, tedavinin başarısını olumlu etkiler.

Kadınlar, doğal aylarında, her ay bir yumurta geliştirip yumurtlarlar. Tüp bebek tedavisinde amaç çok sayıda folikül (yumurta) elde etmektir. Bu amaçla, tüp bebek tedavilerinde hastalar, diğer hastalıklarda olduğu gibi “gerçek anlamda hasta” olmasa da, tedavi sürecinde birçok ilacı kullanmak durumunda kalırlar. 

Tedavi sürecinde hastaların en fazla tedirgin olduğu konulardan biri de ilaç kullanımı konusudur. Hastalar ; ‘ilaç dozlarını yanlış ayarlarsam, yanlış bölgeye uygularsam ya da bu nedenlerden dolayı tedavim iptal olursa’ gibi endişelere kapılabiliyorlar. Çünkü tedavinin 10-14 gün süren ovülasyon indüksiyonu (yumurtlama takibi ve tedavisi) döneminde hastaların kendisine yumurta büyütme iğneleri yapmasını istiyoruz. Elbette bu durum onları endişelendiriyor. Endişelerin giderilmesi için yapılması gereken en önemli şey, hastanın detaylı bir şekilde bilgilendirilmesidir.

• “Tek beden herkese uymayacağı” gerçeği ışığında, tüp bebek merkezimizde kişiye özel tedavi protokolleri uygulanır.

• Adetin 2. ya da 3.günü başlangıç ultrasonografisi yapılıp, uygun ise yumurtalıkları uyarıcı iğnelere başlanır.

•  Yumurtalıkların uyarılması amaçlı kullanılan ilaçlar ( Gonal-F, Menogon, Menopur, Merional, Fostimon, Luveris) buzdolabında (buzlukta değil, yumurtalık veya raf kısmında +4°C’de) saklanması tercih edilir. Bununla birlikte 25°C ‘nin altında olmak kaydıyla, oda sıcaklığında da uzun süre muhafaza edilebilir.

• Doğru şekilde uygulanması son derece önemli olan bu iğneler, dozu ayarlandıktan sonra göbek deliğinin 2 parmak yanları ve 2 parmak aşağısını kapsayan yarım ay şeklindeki bölgeye uygulanmalıdır.

• Yumurta büyütme iğnelerinin kullanım sürelerinin, dozlarının, saatinin ve bir sonraki ultrasonografiyle yapılan takip gününün hastaya detaylı bir şekilde anlatımı hemşirelerimiz tarafından yapılmaktadır.

• Ayrıca kliniğimizde tedavi gören tüm hastalarımıza, iğnelerin kullanımını uygulamalı olarak hemşirelerimiz göstermektedir.

• İlaç kullanımı konusunda dikkat etmesi gereken noktaları içeren “İlaç tarif formu” da yazılı olarak hastaya, hemşirelerimiz tarafından verilmektedir.

• Hastalarımız,  tedavi sırasındaki yapılan değişikliklerle ilgili doktoru ve hemşiresi tarafından uyarılmaktadır. Yanlış bir kullanım söz konusu olmaması için,  hastalarımızın da her zaman ve her konuda hekimine ve hemşiresine dürüst davranması gerekmektedir.

• Yumurta büyütme sonunda HCG (Yumurta çatlatma) iğnesi uygulanmaktadır.

• Yumurta çatlatma iğnesinin (Ovitrelle, Choriomon, Gonapeptyl) uygulanmasındaki amaç yumurtaları çatlatmak değil, yumurtaların son olgunlaşmasını sağlamaktır.

• Yumurtalar çatlamadan önce, bunların toplanması gerekir. Genellikle HCG iğne saatinden 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi (OPU) yapılır. HCG iğnesi buzdolabında (buzlukta değil, yumurtalık veya raf kısmında +4°C’de) saklanması tercih edilir.

• HCG iğnesini uygulama saati son derece önemlidir. Hastaya detaylı bir anlatım sonrası yazılı form hemşirelerimiz tarafından verilmektedir.

• Bu iğnenin zamanlamasında yapılacak bir hata yumurtaların erken çatlamasına veya olgun yumurta alınamamasına neden olur.

• Bu yüzden HCG iğnesinin yapılacağı gün hemşirelerimiz, hastalarımızı arayarak iğnenin saati konusunda hatırlatma yapmaktadır.

• OPU ( yumurta toplama ) işlemi ardından toplanan yumurtalar, baba adayının spermleriyle döllenir ve embriyolar oluşturulur. Oluşturulan en kaliteli embriyo anne adayına transfer edilir. Tüm bu işlemler esnasında ve sonrasında anne adayına ağızdan alınan ilaçlar, vitaminler, östrojen ve progesteron hormonları destek amaçlı tedavi olarak verilir. Bu hormonların iğne ve vajinal jel formu bulunur.

• Kişiye özel tedavi protokolleri gerçeği ışığında hekimlerimiz hastayla iletişime geçip,  hastanın da uyumunu gözeterek en uygun tedaviyi belirlerler.

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçların geçici yan etkileri bulunmaktadır. Yumurta büyütme iğnesi, enjeksiyon (uygulama) bölgesinde hafif tahrişe neden olabilir. Göğüslerde hassasiyet, kasık ağrısı ve duygusal hassasiyetler nadiren görülebilir. Tüm bunlar kendiliğinden düzelen, geçici etkilerdir. 

Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar, vücutta su tutulumuna bağlı birkaç kilo artışına sebep olabilir. Fakat iştaha dikkat edildiği sürece kalıcı bir kilo artışı yapmaz.

Yumurta rezervi yüksek olan hastalarda, yumurtalıkların aşırı büyümesine bağlı OHSS (yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu) adı verilen bir durum karşımıza çıkabilir. Günümüzde aşırı uyarım sendromuna en eğilimli olan polikistik over sendromlu hastalarda bile, tecrübeli hekimlerimiz tarafından uygulanan tedavi ile neredeyse bu risk sıfırlanmaktadır. Bu hastalarda uygun protokol, uygun uyarıcı ilaç dozu kullanımı, uygun çatlatıcı iğne kullanımı ve 15’den fazla yumurta toplandığında hiç taze transfer yapmayıp, tüm embriyoların dondurularak saklanması tercih ettiğimiz bir yoldur. Hastanın yumurtalıkları eski durumuna döndükten sonra, dondurulmuş embriyolar çözdürülerek hastaya transfer edilir. Böylece hasta şiddetli OHSS’den korunmuş olur. Çok başarılı bir embriyo dondurma programımız olduğu için, bu yaklaşımla, yüksek canlı doğum oranlarını da sunabilmekteyiz.